تهران

شهرستان کن نام یک روستا، دهکده، قریه، رود، محله و بخش در شمال غرب شهر تهران و استان تهران است که جدیدا به شهرستان تبدیل شده است.

ولایت ری (یا همان استان تهران امروزی) از باستان چندین دهکده و روستا داشته‌است که یکی از معروف‌ترین آنها کن است. یکی از مناطقی که در اسناد تاریخی نامش از توابع ری در کنار کرج و تهران آمده کن می‌باشد.

ساکنان قدیمی کن به زبان تاتی سخن می‌گویند که به لهجه کنی معروف است.

بافت معماری کن از خشت و گل و شیروانی‌های فلزی و چوب است. بافتی که هنوز باقی‌مانده و در خانه‌های قدیمی دیده می‌شود. کوچه‌های باریک و خانه‌های دو طبقه قدیمی که در گذشته به ندرت آجری بوده. اما امروزه به خاطر توسعه شهر تهران و اتوبان‌هایی چون همت، حکیم و آبشناسان و آزادراه در دست احداث تهران به شمال، تغییر کرده و خانه‌هایش به مرور زمان شبیه به بافت مدرن تهران شده‌است.

در اطراف کن، کوه‌های بسیاری ست که بعض آن، عبارتست از: باغ‌میر، بازارک و لیچه.در اطراف کن دره‌های بسیاری هست که دره حصارک و دره زرنو کوچک از آن جمله‌اند. در پای همه کوه‌هایی که نام بردیم نهرهایی روان است که آب آنها به کن می‌ریزد. بجز امامزاده داوود، امامزاده‌های دیگری هم در این منطقه وجود دارد. امامزاده شعیب، امامزاده علی‌‌بن جعفر و امامزاده محمد (علیهم السلام) از آن جمله‌اند.

دره خوش آب و هوای کن در شمال غربی تهران قرار دارد. روستای کن در این منطقه یکی از قدیمی ترین روستاهای حاشیه تهران محسوب میشده به نحوی که این روستا یکی از چند روستای ولایت ری قدیم بوده . اما امروز دیگر اثری از قدمت تاریخی-باستانی این روستا برجای نمانده و سرعت توسعه شهر نشینی، تأثیر خود را بر بسیاری از جوانب آن تحمیل نموده است.

دره کن واقع در شمال غربی تهران از جمله خوش آب و هواترین مناطق ییلاقی اطراف شهر تهران محسوب می شود. رودخانه کن همانطورکه گفته شد، سرمنشأ آن از کوه های البرز شمالی و رشته کوه توچال می باشد، در این دره جاریست. این رود با طولی تقریبی ۳۳ کیلومتر، پر آب ترین رود تهران است. وجه تسمیه این رودخانه، روستاو دره کن است که در لهجه تهرانی به معنای گودال و چاله می باشد. قرارگرفتن کن درون دره سبب می شود تا از هیچ کجای تهران نتوان آن را دید. به همین دلیل در قدیم نام کن را برای این منطقه انتخاب کردند. این منطقه علاوه بر برخورداری از زیبایی های طبیعی، پوشیده از باغ های میوه می باشد.

امروزه در مسیر جاده کن سولقان، کافه رستوران های زیادی به چشم می خورد. علاوه بر قدمت تاریخی کن، وجود آستان امامزاده داوود در انتهای این جاده نیز سبب شهرت هرچه بیشتر منطقه شده است. حتی در نوشته ها و اسناد تاریخی نیز همواره از کن به عنوان منطقه ای خوش آب و هوا و حاصلخیز یاد شده است.

 برای پی بردن به قدمت تاریخی منطقه کن همین بس که این منطقه یکی توابع ولایت ری قدیم بوده و نام آن در اسناد و مدارک تاریخی علاوه بر نام شمیران و تهران، به عنوان یکی از ولایات ری آورده شده.

علاوه بر این برخی آثار و صنایع دستی -باستانی بدست آمده در این منطقه همانند کوزه های طلای یافت شده در سال ۱۳۸۵ شمسی (در حین پروژه ساخت بزرگراه شهید همت)، نحکایت از قدمت حضور انسان از دست کم ۱۴۰۰ سال پیش در این منطقه می باشد. اما وجود رودخانه های متعدد در این منطقه از جمله رود کن، قدمت بسیار بیشتری می توان برای حضور انسان در این منطقه قائل شد. حتی اهالی منطقه لهجه خاص خود را داشته اند که به لهجه کنی معروف است. هنوز هم می توان ردپای بافت معماری قدیمی منطقه را در خانه های قدیمی و تکایای کن مشاهده کرد. اکنون ،کَن یکی از بخش های تهران بزرگ است.از جمله کوه های اطراف کن می توان به کوه کوهک، کبوتک، آسیابک، هزار دره پهنه حصار و … اشاره کرد. وجود کوه های متعدد طبیعتاً دره های متعددی را نیز در این منطقه بوجود می آورد. دره وسک، قلاچ، گرم دره، خرگوش دره، مالا و باغ میر نامی تعدادی از دره های منطقه کن می باشد. کشاورزی و دامداری هنوز هم عمده ترین مشاغل موجود در کن محسوب می شود. توتستان های کن از شهرت بسیاری در تهران برخوردارند.وسعت کلانشهر تهران و تأثیر زندگی شهرنشینی، چهره کن را نیز دستخوش تغییر نموده و علاوه بر تغییرات ایجاد شده در خانه ها و کوچه ها، سبب از بین رفتن بسیاری از باغات منطقه و کوچ اهالی به تهران گردیده است. کن دارای پنج محله قدیمی به نام های سرآسیاب، میانده، درقاضی، بالون یا بالان و اسماعیلیان یا اسمالون می باشد. محلات جدیدتری نظیر شهران، آریاشهر، شهر زیبا و دهکده المپیک نیز جزء حومه این شهرستان محسوب می شود.