نکاتی خواندنی درباره فیلم آخر این هفته آی‌فیلم

فیلم سینمایی «مسافر ری» به کارگردانی داوود میرباقری پنجشنبه این هفته روی آنتن آی‌فیلم می‌رود.

به گزارش آی‌فیلم، «مسافر ری»، پس از فیلم‌های «آدم برفی» و «ساحره» که به ترتیب طی سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۶ ساخته شدند، سومین فیلم بلند داود میرباقری بود که از حال هوایی کاملا متفاوت نسبت به دو فیلم اول این کارگردان برخوردار بود. فیلمبرداری سینمایی «مسافر ری» در سال ۱۳۷۹ انجام شد و فیلم در همان سال و در مدت زمان نسبتا طولانی دو ساعت که ویژگی اغلب فیلم‌های تاریخی است، آماده نمایش شد. فیلمنامه «مسافر ری» را خود میرباقری در ژانر تاریخی و مذهبی به نگارش درآورده است. داستان فیلم قرن سوم هجری را به تصویر می‌کشد. مقارن با خلافت عباسی و امامت دهمین پیشوای شیعیان امام هادی (ع)، عبدالعظیم حسنی یکی از شاگردان و مریدان امام هادی (ع) مغضوب دستگاه خلیفه است. پس از تخریب بارگاه امام حسین (ع) در کربلا به دستور عمال خلیفه، عبدالعظیم به توصیه امام هادی (ع)، به مهاجرتی طولانی به سمت ایران و شهرری دست می‌زند. این هجرت از نظر سیاسی بسیار پر اهمیت است و عبدالعظیم طی این مسافرت حامل پیام امام هادی (ع) به علویان ایرانی است. او در این مسافرت طولانی با خطرات و حوادث گوناگونی روبرو می‌شود. 

از ویشکا آسایش تا جمشید هاشم پور
در فیلم «مسافر ری» که پس از اکران در سینماها نسخه سریال آن از تلویزیون پخش شد، داریوش ارجمند به ایفای نقش پرداخته است؛ بازیگری که ۹ سال قبل از این کار با ایفای نقش در سریال «امام علی (ع)» به کارگردانی میرباقری و ایفای نقش مالک اشتر محبوبیت بسیاری در میان مردم به دست آورده بود. ارجمند پیش از ایفای نقش در «مسافر ری» در سینمایی «اعتراض» به کارگردانی مسعود کیمیایی بازی کرده بود و بلافاصله پس از بازی در فیلم میرباقری و درست در همان سال مقابل دوربین سینمایی «سگ کشی» به کارگردانی بهرام بیضایی رفت و نقشی کاملا متفاوت را بازی کرد.  ویشکا آسایش  دیگر بازیگر این فیلم است که او هم در سریال امام علی (ع) بازی داشت و از بازیگران اصلی این سریال هم محسوب می‌شد. در کنار این دو بازیگر، هنرپیشگانی چون جمشید هاشم‌پور، محمدرضا شریفی‌نیا، عنایت بخشی، عنایت‌الله شفیعی، سیاوش طهمورث، زهره حمیدی و ستاره اسکندری نیز در «مسافر ری» بازی کرده‌اند.

مسافر ری چه جوایزی دریافت کرد؟
«مسافر ری» در پنجمین جشن خانه سینما شرکت داشت و در هفت بخش مختلف نامزد دریافت جایزه شد؛ این فیلم در نهایت توانست در سال ۱۳۸۰ تندیس بهترین طراحی لباس این رویداد هنری را به خود اختصاص دهد. دیگر حضور این فیلم در جشنواره‌های هنری به سال ۱۳۷۹ بازمی گردد که در نوزدهمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرد و عبدالله اسکندری توانست جایزه بهترین چهره پردازی را از آن خود کند.

علی معلم: مسافر ری، فیلمی دراماتیک از واقعه‌ای غیر دراماتیک است
مرحوم علی معلم رییس انجمن منتقدان در اوائل دهه ۸۰ و سردبیر ماهنامه دنیای تصویر در مصاحبه ای در دی ماه سال ۸۰ می گوید: هنرمندی میرباقری در این است که توانسته از قصه زندگی حضرت عبدالعظیم بدون هیچ فراز و فرود و حادثه خاصی اثری پذیرفتنی ارایه دهد. داستان زندگی این حضرت به اندازه کافی دراماتیک نیست، ولی میرباقری توانسته با تبدیل کردن آن به مجلس‌هایی جداگانه، آن را برای مخاطبان جذاب و قابل دنبال کردن سازد.

روایت منوچهر محمدی از ساخت فیلم مسافر ری
منوچهر محمدی تهیه کننده مسافر ری نظر جالبی درباره این فیلم دارد. محمدی در گفت وگویی با ایسنا در آن زمان می گوید : آقای میرباقری تلاش کرده کاری را که شهید مطهری در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران انجام داد، به گونه‌ای در عرصه سینما و با فیلم مسافر ری نشان دهد.
منوچهر محمدی در گفت و گویی که در سال ۸۰ انجام شده می گوید : سناریوی مسافر ری حدود ۳ سال پیش به سفارش کارگاه فیلمنامه نویسی، توسط داوود میرباقری نوشته شد و در این مدت هم آقای زم اظهار علاقه کرده بود که این فیلم ساخته شود؛ ظاهرا یک سری موانع اجرایی و کاری مانع شده بود که تولید این فیلم شروع شود. با دعوتی که آقای زم از بنده برای ساخت این فیلم کرد، من با توجه به این که از داستان آن خوشم آمد و برای اولین بار نگاهی متفاوت به شخصیتی مذهبی داشت، ساخت آن را قبول کردم؛ ضمن این که حضرت عبدالعظیم شخصیتی بزرگ و وابسته به معصوم است؛ ولی معصوم نیست و در نشان دادن آن مانعی وجود نداشت؛ این موضوع وجه خوب فیلم بود. به گفته محمدی، وجه دوم این فیلم سفر حضرت عبدالعظیم به ایران بود. اساسا تقابل و رویارویی و کنار هم نهادن تمدن اسلام و تمدن ایران، یکی از چالش‌های خوب و ظریفی است که معمولا در نگاه تاریخ نویسان، عنایت زیادی به آن نشده است و بعضا حرف‌هایی کلی درباره نوع ورود اسلام به ایران گفته شده است.  ورود شخصیتی با فرهنگ علوی و دیدگاه تشییع و برخوردش با اقوام و تمدن‌های مختلف ایرانی و نحوه رابطه معقول و منطقی که بایستی با فرهنگ‌ها و پاره فرهنگ‌ها برقرار کند؛ به نوعی نشانگر و بیان کننده تشییع علوی بود که این از نکات قابل توجهی بود که برای خود من نیز جالب بود و فکر کردم با ساختن این فیلم، می‌توانیم به شناخت فرهنگ ایران و مواجه آن با فرهنگ اسلام کمک کنیم.

روایت میرباقری از ساخت مسافر ری
داود میر باقری کارگردان فیلم مسافرری در نشست خبری این فیلم در زمان جشنواره در سال ۷۹ گفت: من سعی کرده‌ام زبان فیلم مسافر ری ، زبانی ساده و قابل فهم باشد و بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند. میر باقری  همچنین در خصوص سندیت تاریخی داستان حضرت عبدالعظیم و فیلم خود گفت: شاید در تاریخ بیش از ۷ یا ۸ صفحه در مورد حضرت عبدالعظیم مطلبی وجود نداشته باشد؛ من این فیلم را خودم آفریده‌ام و اطلاعات آن خلق شده، شخصیت‌ها را خودم به وجود آورده‌ام، البته با توجه به دوران تاریخی هجرت حضرت عبدالعظیم. اودر ادامه با اشاره به این موضوع که در این فیلم هیچ ممیزی صورت نگرفته است عنوان کرد: برخی صحنه‌ها را خودم حذف کرده‌ام، چرا که فکر می‌کردم می‌توان حرف‌ها را موجز‌تر کرد و زمان معقول‌تری برای فیلم در نظر گرفت.

تعدیل نگاه افراط و تفریط
میرباقری همچنین در خصوص صداگذاری فیلم گفته است: من دوست داشتم صدابرداری همزمان را برای “مسافر ری“ اجرا می‌کردم، اما امکانات کم و مسایلی خاصی که برای این فیلم وجود داشت، مجبورمان کرد که از روش صداگذاری استفاده کنیم. وی هدف اصلی خود را از ساخت چنین فیلمی مطرح کردن چهره حضرت‌ عبدالعظیم عنوان کرد و گفت: من می‌خواستم به نوعی در نگاه‌ها تعدیل ایجاد کنم، در حقیقت این فیلم نشانگر ضرورت‌های دوران ماست، افراط و تفریط‌هایی که در دین و تاریخ ملی ما به وجود آمده، تنش‌هایی که در میان این‌ها به وجود آمده و… ما سعی کرده‌ایم در شخصیت پردازی حضرت عبدالعظیم به نوعی این دو مقوله را در کنار یکدیگر به تعادل برسانیم.

اقتدار حضرت عبدالعظیم نوعی اقتدار روحی است
داریوش ارجمند بازیگر نقش حضرت عبدالعظیم نیز در نشست خبری این فیلم در جشنواره با اشاره به سنگینی پروژه فیلم “مسافر ری“ در خصوص شخصیت حضرت عبدالعظیم در این فیلم گفت: این شخصیت حضور پررنگی در فیلم‌ دارد، او در اوج ماجراها وارد می‌شود و تاثیر خود را می‌گذارد و می‌رود. ارجمند در پاسخ به این پرسش که چرا معمولا نقش‌های مقتدر را می‌پذیرد گفت: اصلا این طور نیست، من در فیلم آدم برفی یا سگ کشی و … بازیهایی کرده‌ام که شخصیت‌های من مقتدر نبوده‌اند. میرباقری نیز در ادامه در این خصوص این ویژگی ارجمند را مربوط به فیزیک صورت ارجمند دانست و گفت: اقتدار مالک اشتر و حضرت عبدالعظیم دو نوع اقتدار متفاوت بود، اقتدار حضرت عبدالعظیم نوعی اقتدار روحی است در حالی که اقتدار مالک اشتر اقتداری بیرونی بود و آقای ارجمند هر دو این نقش‌ها را به خوبی ایفا کرد.

فیلم سینمایی «مسافر ری» پنج شنبه 17 مهر ساعت ۲۲ راهی آنتن آی فیلم فارسی می‌شود و بازپخش آن در ساعات ۶ و ۱۴ روز جمعه خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

«مسافر ری» به آی‌فیلم می‌آید

ب س / ا ز