موسیقی سریال‌های محرم و راز ماندگاری آن‌ها

به گزارش آی‌فیلم به نقل از خبرگزاری مهر، رضا مهدوی کارشناس موسیقی «سلام صبح بخیر» روز یکشنبه ۱۰ شهریور در این برنامه به مرور موسیقی سریال‌های محرم و ویژگی‌های آن‌ها پرداخت.

وی در ابتدای برنامه گفت: حماسه را در شور و هیجان و حماسه هم می‌شود دید. فرهنگ عاشورایی، فرهنگ عظیمی است که در عالم بشریت بی‌نظیر است. نت و گام این موسیقی باید فرهیخته‌ترین و قوی‌ترین نت‌ها و گام‌ها باشد و قرار است اوج عظمت و قداستی در آن مطرح شود که برای آن از هر سازی نمی‌توان استفاده کرد. در این راه آهنگساز باید متوجه باشد که موسیقی سکانس‌های مختلف را بر اساس کلام و فیلمنامه آن باید بسازد و طبق گفته استاد بزرگ روح‌الله خالقی اجزای مذهب و دین در آن آورده شود. درست است که سازهایی به‌روز شده‌اند، اما نباید با آن‌ها به‌روز نواخت و این کاری سهل و ممتنع است. این آهنگ حماسی باید گویای تمام ابعاد وقایع نینوا باشد.

«معصومیت ازدست‌رفته» و اندوه ذاتی صدای اصفهانی

این کارشناس موسیقی در ادامه درباره موسیقی «معصومیت ازدست‌رفته» اظهار کرد: در این موسیقی یک خط سیر کششی وجود دارد و با آگاهی از سازها استفاده شده، صدای محمد اصفهانی هم به‌خوبی روی آن می‌نشیند. وقتی مخاطب تصویر را نگاه می‌کند، موسیقی و تصویر را هم‌راستا و هم‌جوار یکدیگر می‌بیند و هیچ کدام بیرون نمی‌زند. اندوه ذاتی صدای اصفهانی و حزن او مخاطب را هوشیار می‌کند، نه اینکه صرفا او را به گریه بیندازد.

وی در پاسخ به حسین کلهر مجری برنامه که این تیتراژ را مثل قطعه‌ای از یک اپرا توصیف می‌کرد، گفت: بله کاملا درست است. به ویژه که ما اعتقاد داریم ریشه اپرا از ایران و تعزیه ایرانی است و به کشورهای دیگر رفته و توسعه پیدا کرده است.

از انتخاب نادرست مازیار فلاحی تا موسیقی کوششی امیر توسلی در «یلدا»

مهدوی درباره موسیقی سریال «یلدا» ساخته امیر توسلی تاکید کرد: موسیقی این سریال در ذهن ما نیست، گرچه فکر و چیدمان آن درست است، اما مازیار فلاحی که در ژانرهای دیگر خیلی موفق بوده و از کنسرت‌هایش استقبال آنچنانی می‌شود، اما اینجا که می‌خواهد حزن‌انگیز بخواند، موفق نمی‌شود و مثل جناب اصفهانی صدایش حزن ذاتی ندارد.

وی یادآور شد: آهنگساز در این قطعه بین زمین و هوا است و رها نیست. وقتی روح هنرمند آزاد باشد و احساس کند حرفی که می‌زند درست است، کارش بهتر نمود پیدا می‌کند. او سعی کرده فضای سنگینی در کارش ایجاد کند و کارش بیشتر کوششی است تا جوششی. اینکه ما یک موسیقی را صرفا سنگین ایجاد کنیم، نمی‌توانیم آن را به یک اتفاق سنگین و غم‌انگیز مرتبط کرد.

«پریدخت» مخاطب را اندوهگین می‌کند

این کارشناس موسیقی درباره آهنگسازی سریال «پریدخت» اظهار کرد: در ابتدای این کار گرته‌برداری درستی از کار عارف قزوینی شده است و وقتی می‌گوییم غم با نشاط منظور همین است. شما اندوهگین می‌شوید و فرو می‌روید، اما مدام اوج پیدا می‌کنید و می‌خواهید پرواز کنید.

مهدوی توضیح داد: آهنگساز در چنین آثاری باید متوجه باشد که فقط غم را القا نکند، صدای سالار عقیلی هم جایگاه ویژه و گرمی و نرمی دارد. صدای او هم دارای اندوه است، اما اندوه او حدی دارد که از آن فراتر نمی‌رود و اغراق نمی‌کند. این صدا شما را وادار می‌کند به شعر هم توجه کنید و تحریر و قدرت‌نمایی در آن وجود ندارد و طبیعی می‌خواند، اما بسیار تاثیرگذار است. سالار ادا در نمی‌آورد، شاید دوست‌های دیگرش ناز کنند؛ تمام وجود او ناز است، اما ادا در نمی‌آورد.

مهدوی درباره آهنگ «شب دهم» ساخته فردین خلعتبری با صدای علیرضا قربانی گفت: شعر، موسیقی و خواننده در این اثر ناب هستند. قربانی ذهنی فوق‌العاده خلاق دارد و کارهای جدیدی در راستای ریشه‌های موسیقی دستگاهی می‌کند. همه چیز این کار فکرشده است و خلعتبری نیز جزو افرادی است که تحقیق می‌کند و هر کاری را به راحتی نمی‌پذیرد. او سفارش‌های بسیار خوب داشته، اما نپذیرفته، چون باید با موضوع ارتباط برقرار کند. او در «خوش‌رکاب» که سریال دفاع مقدسی طنز هم بود کار خاصی انجام داد که هیچکس قبل از او جرات انجامش را نداشته است. او در «شب دهم» هم فوق‌العاده خوش درخشید.

تبلور نشاط عاشورا در موسیقی «شب دهم»

وی ادامه داد: در جایی از این موسیقی، سنتور ملودی را ادامه می‌دهد، او به خوبی این ساز را می‌شناسد و از آن که کمتر در این موضوعات بهره برده شده به‌خوبی استفاده می‌کند و نشاط را به ارمغان می‌آورد. در فرهگ عاشورا هم نشاط وجود دارد و امام حسین (ع) هم به خواهرشان می‌گویند من چیزی جز زیبایی ندیدم. همه این‌ها نشاط است. غم و اندوه و اشک دارد، اما از سویدای وجودش می‌گوید. این نشاطی است که انسان به آن نیاز دارد. خلعتبری فرهنگ عاشورایی را به‌خوبی شناخته و زنده‌یاد افشین یداللهی نیز عمیق و متعهدانه به موضوعات فکر می‌کرده و خداوند کلمات را در ذهنش جاری و ساری می‌کرد و خواننده هم در راس این مثلث قرار دارد. آهنگساز در این کار جای خود را پیدا کرده و در آسمان است؛ نه بین زمین و آسمان.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: چیزی که می‌خواهم بگویم بعضی شاعران خوششان نمی‌آید. شعری هست که سال‌ها ماندگار شده، اما شاید فقط در کلاس‌های ادبی شاعران درس داده شود، اما وقتی با موسیقی هم آمیخته می‌شود و یک خواننده خوب آن را می‌خواند، آن شعر معروف می‌شود و مردم دیوان شاعر را می‌خرند. شعر افشین جان هم اگر در کتابش می‌ماند، اینقدر دیده نمی‌شد، اما صدای قربانی عزیز و این موسیقی باعث شد همه متوجه افشین یداللهی شوند. او که دکترای روانشناسی است در این بخش هم در کنار دیگر کارهایش قوی است و موسیقی این قدرت را دارد.

ه خ/م گ